tribui potest (Cic.). 9. Diogenes philosophus aliquando in oppidum parvum
venit. Quum portas amplas et magnificas videret, illudens: “Portas, –
inquit, – claudite, ne urbs verstra egrediatur!”. 10. Alexander Magnus
urbem Lampsacum expugnare constituit. Copias iam ad urbem adducenti
Anaximenes praeceptor obvius fuit. Rex, quum metueret, ne ille se a
consilio suo averteret: “Nunquam, – inquit, – quod rogaveris, a me
impetrabis”. Tum philosophus: “Rogo te, – inquit, – ut Lampsacum diruas”.
Ita urbs servata est.
Контрольная работа и методические указания к ее выполнению
Цель работы – проверить, как студент справляется с подлинным латинским
текстом.
1. Переписать текст одного из вариантов.
2. Сделать синтаксический разбор всех сложноподчиненных предложений:
а) указать главное предложение;
б) указать придаточное (или придаточные); назвать его (их) вид;
в) попутно подчеркнуть главные члены предложения в каждом;
г) если сказуемое придаточного стоит в конъюнктиве, объяснить, почему
употреблены данные его времена.
3. Если имеются инфинитивные, причастный (abl.abs.) и герундивный
обороты, указать их; указать, какое обстоятельство выражено оборотом
ablativus absolutus.
4. Указать дериваты, т.е. слова, производные от латинских корней (у
глаголов иметь в виду все три основы).
5. Записать перевод всего текста (параллельно с переписанным).
Образец выполнения задания
|Текст |Перевод |
|Hoc proelio facto, |Когда произошло это |
|reliquas copias |сражение, (Цезарь) |
|Helvetiorum ut consequi |позаботился навести мост|
|posset, pontem in Arare |на (реке) Арар, чтобы |
|faciendum curat atque |иметь возможность |
|ita exercitum traducit. |преследовать остальные |
|Nelvetii, repentino eius|войска гельветов, и |
|adventu commoti, quum |таким образом (=по нему)|
|id, quod ipsi diebus |перевел войско. |
|viginti aegerrime |Гельветы, пораженные его|
|confecerant, ut flumen |внезапным приближением, |
|transirent, illum uno |так как они поняли, что |
|die fecisse |он за один день сделал |
|intellegerent, legatos |то (т.е. переправу через|
|ad eum mittunt. |реку), чего они достигли|
| |с трудом за 20 дней, |
| |отправляют к нему |
| |послов. |
Разбор
Оба предложения сложноподчиненные.
Первое проедложение:
a) главное – pontem in Arare faciendum curat atque ita exercitum traducit
(подлежащее подразумевается – Caesar);
б) придаточное цели – reliquas copias ut consequi posset. Coniunctivus
imperfecti, так как в главном praesens historicum, приравнивающийся к
историческому времени;
в) hoc proelio facto – abl.abs. – обстоятельство времени;
г) pontem faciendum – герундивный оборот.
Второе предложение:
а) главное – Helvetii, repentino eius adventu commoti, legatos ad eum
mittunt;
б) придаточное причины – quum id illum uno die fecisse intellegerent
(подлежащее подразумевается Helvecii); coniunctivus imperfecti как и в
предыдущем предложении;
в) от intellegerent зависит acc.c. inf.: illum fecisse;
г) придаточное определительное (зависит от id) – quod ipsi...confecerant;
д) придаточное поясняющее – ut flumen transirent (подлежащее
подразумевается Helvetii), coniunct. imperf. как и в предыдущем
предложении.
Дериваты: facio, feci, factum 3 – факт; reliquus, a, um – реликвия;
copia, ae f – копия; pons, ntis m – понтон; curo, avi, atum 1 – куратор;
conficio, feci, fectum 3 – конфекция (отдел готового платья), конфета (из
“конфекта” – готовое изделие); transeo, ii, itum, ire – транзит; intellego,
xi, ctum 3 – интеллигент, интеллигенция, интеллект; legatus, im – легат;
mitto, misi, missum – миссия, миссионер.
Вариант I
Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgetorix. Is, M.
Messala et M. Pisone consulibus, regni cupiditate inductus, coniurationem
nobilitatis fecit et civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus
copiis exirent: perfacile esse, quum virtute omnibus praestarent, totius
Galliae imperio potiri. Id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci
natura Helvetii continentur: una ex parte flumine Rheno latissimo atque
altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit; altera ex parte monte
Iura altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit; altera ex parte
monte Iura altissimo, qui est inter Sequanos et Helvetios; tertia lacu
Lemanno et flumine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit.
His rebus fiebat, ut et minus late vagarentur et minus facile finitimis
bellum inferre possent; qua ex parte homines bellandi cupidi magno dolore
afficiebantur. Pro multitudine autem hominum et pro gloria belli atque
fortitudinis angustos se fines habere arbitrabantur, qui in longitudinem
milia passuum CCXL, in latitudinem CLXXX patebant.
(Caes. B.G. lib. I, c. II)
Вариант II
Interea ea legione, quam secum habebat, militibusque, qui ex provincia
convenerant, a lacu Lemanno, qui in flumen Rhodanum influit, ad montem
Iuram, qui fines Sequanorum ab Helvetiis dividit, milia passuum decem novem
murum in altitudinem pedum sedecim fossamque perducit. Eo opere perfecto
praesidia disponit, castella communit, quo facilius, si se invito transire
conarentur, prohibere possit. Ubi ea dies, quam constituerat cum legatis,
venit, et legati ad eum reverterunt, negat se more et exemplo populi Romani
posse iter ulli per provinciam dare et, si vim facere conentur,
prohibiturum ostendit. Helvetii ea spe deiecti, navibus iunctis ratibusque
compluribus factis, alii vadis Rhodani, qua minima altitudo fluminis erat,
nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati, operis
munitione et militum concursu et telis repulsi, hoc conatu destiterunt.
(Caes. B. G. lib. I, c. VIII)
Вариант III
Druides a bello abesse consuerunt neque tributa una cum reliquis pendunt,
militiae vacationem omniumque rerum habent immunitatem. Tantis excitati
praemiis et sua sponte multi in disciplinam conveniunt et a parentibus
propinquisque mittuntur. Magnum ibi numerum versuum ediscere dicuntur.
Itaque annos nonnulli vicenos in disciplina permanent. Neque fas esse
existimant ea litteris mandare, quum in reliquis fere rebus, publicis
privatisque rationibus, Graecis litteris utantur. Id mihi duabus de causis
instituisse videntur, quod neque in vulgum disciplinam efferri velint neque
eos, qui discunt, litteris confisos minus memoriae studere; quod fere
plerisque accidit, ut praesidio litterarum diligentiam in perdiscendo ac
memoriam remittant. Imprimis hoc volunt persuadere, non interire animas,
sed ab aliis post mortem transire ad alios, atque hoc maxime ad virtutem
excitari putant, metu mortis neglecto. Multa praeterea de sideribus atque
eorum motu, de mundi ac terrarum magnitudine, de rerum natura, de deorum
immortalium vi ac potestate disputant et iuventuti tradunt.
(Caes. B. G. lib. VI, c. XIV)
Вариант IV
Deum maxime Mercurium colunt; huius sunt prurima simulacra; hunc omnium
inventorem artium ferunt, hunc viarum atque itinerum ducem, hunc ad
quaestus pecuniae mercaturasque habere vim maximam arbitrantur. Post hunc
Appolinem et Martem et Iovem et Minervam. De his eandem fere, quam relique
gentes, habent opinionem: Appolinem morbos depellere, Minervam operum atque
artificiorum initia tradere, Iovem imperium caelestium tenere, Martem bella
regere. Huic, quum proelio dimicare constituerunt, ea, quae bello ceperint,
plerumque devovent; quum superaverunt, animalia capta immolant reliquasque
res in unum locum conferunt. Multis in civitatibus harum rerum exstructos
tumulos locis consecratis conspicari licet; neque saepe accidit, ut
neglecta quispiam religione aut capta apud se occultare, aut posita tollere
auderet, gravissimumque ei rei supplicium cum cruciatu constitutum est.
(Caes. B. G. lib. VI, c. XVII)
Вариант V
Viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex
suis bonis aestimatione facta cum dotibus communicant. Huius omnis pecuniae
coniunctim ratio habetur fructusque servantur: uter eorum vita superavit,
ad eum pars utriusque cum fructibus superiorum temporum pervenit. Viri in
uxores, sicuti in liberos, vitae necisque habent potestatem; et quum pater
familiae illustriore loco natus decessit, eius propinqui conveniunt et, de
morte si res in suspitionem venit, de uxoribus in servilem modum
quaestionem habent et, si compertum est, igni atque omnibus tormentis
excruciatas interficiunt. Funera sunt pro cultu Gallorum magnifica et
sumptuosa; omniaque, quae vivis cordi fuisse arbitrantur, in ignem
inferunt, etiam animalia, ac paulo supra hanc memoriam servi et clientes,
quos ab iis dilectos esse constabat, iustis funeribus confectis una
cremabantur.
(Caes. B. G. lib. VI, c. XIX)
СЛОВА
|aestimatio, onis f |noctu ночью |
|оценка |Orgetorix, igis m |
Страницы: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10